المان شهری چیست؟ 

عناصر شهری یا مبلمان شهری یا المان‌های شهری به انگلیسی (Urban elements) ، شامل تمامی اجزایی هستند که در شهرها به منظور تأمین نیازهای شهروندان و ارائه خدمات در نظر گرفته شده‌اند. این المان‌ها شامل مواردی مانند خیابان‌ها، میدان‌ها، پارک‌ها، محلات، ساختمان‌ها، فضاهای عمومی، تأسیسات شهری (مثل پستخانه، ایستگاه‌های اتوبوس و مترو، پارکینگ‌ها، ساختمان‌های دولتی، بیمارستان‌ها و …) و دیگر المان‌هایی که در یک شهر به منظور تأمین نیازهای شهروندان و بازدیدکنندگان شهر در نظر گرفته شده‌اند.

المان شهری می‌توانند فضای زندگی شهروندان را بهبود بخشند و شرایط زندگی آنها را بهبود ببخشند. طراحی و ساخت المان‌های شهری به گونه‌ای باید انجام شود که مناسب نیازهای شهروندان باشد و به ایجاد فضاهایی برای تعامل اجتماعی و تفریح کمک کند.

تعریف المان شهری :

المان یا نماد شهری یا ترکیبی است پیکره وار که در ساخت آن از ویژگی های درونی احجام و اشکال هندسی – صفحات قائم یا منحنی – اجزائ سازه ای – کابلها – پوترها و فریم ها و به طور کلی هر آنچه میتواند جنبه ی تزئینی و ساختمانی داشته باشد به صورت یک کلیت یکپارچه و تلفیقی از موارد فوق استفاده میشود و قبل از هر چیز این ترکیب دارای یک نظام هندسی و تعادلی پایدار و زیباست به گونه ای که پس از خودنمایی در سطح شهر افراد را به گونه ای جذب خود مینماید و ذهنشان را درگیر خود میکند که تا مدتها در آن منطقه از شهر به صورت سمبلیک مشخصه ای برای شناخت شهر در منطقه ی مورد نظر میگردد. در واقع جزو شاخصه های شهری میگردد، به گونه ای که ذهن با برده شدن نام منطقه ی مذبور ناخودآگاه به دنبال شاخصه ها و ویژگی های خاص آن منطقه المان مورد نظر را در خود تصویر سازی خواهد کرد.

این خصوصیت به ویژه برای توریست ها و کسانی که کمتر به منطقه ی مورد نظر رفت و آمد می کنند اهمیت دارد چرا که در مسیر یابی و آدرس دهی صحیح برای پیدا نمودن یک منطقه ی خاص شهری مشخصه و نماد خاص آن منطقه اهمیت دارد… این نماد در شناخت منطقه اهمیت دارد و چه بسا برگرفته از اتفاق یا تاریخچه ای خاص در محل مورد نظر باشد و به نکته ای خاص در آن محل اشاره کند و با تاریخچه ای عجین باشد، به گونه ای یکی از اهداف المانها میتواند اطلاع رسانی و معرفی منطقه ای خاص به لحاظ تاریخی – جغرافیایی – فرهنگی و ویژگی های خاص مردم آن منطقه بوده و یا به اتفاق یا رویداد خاصی در منطقه ی مزبور اشاره کند که همه ی اینها در برقراری ارتباط بهتر مخاطبین و کسانیکه به محل رفت و آمد دارند با منطقه ی مورد نظر موثر است.

چه بسا خود همین نماد پس از مدتی به یک اثر تاریخی و ماندگار تبدیل گردد و آوازه ی آن در شهرهای دیگر بپیچد، نمونه های بسیاری از این نوع المانها وجود دارد، به این گونه سازه ها بنای یادبود یا اصطلاحا مانیومنت manumental structures نیز گفته میشود.

اما ویژگی دیگر اینگونه نماد ها ایجاد یک فضای زیبا و یک اتمسفر هنری در سطح شهر ها میباشد که قسمتهای مختلف شهر ها را از حالت یکنواختی و تکراری شدن خارج مینماید….به هر بخش از شهر یک هویت و ویژگی خاص میبخشد، در کالبد شهر روح زندگی میدمد و مهمتر از همه اینها به محیط های شهری مقیاس زیستی و انسانی می بخشد، در فضایی که با هنر عجین شده انسان راحت تر نفس میکشد چرا که هنر در خون هر انسان است و ناخودآگاه جذب عظمت و زیبایی میشود.

چه المان‌های شهری می‌توانند بهبود بخشی شرایط زندگی شهروندان باشند؟

المان‌های شهری می‌توانند بهبود شرایط زندگی شهروندان در ابعاد مختلفی مانند فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و محیطی کمک کنند. برخی از المان‌های شهری که می‌توانند بهبود بخشی شرایط زندگی شهروندان باشند عبارتند از:

1. پارک‌ها و فضاهای سبز: ایجاد فضاهای سبز و پارک‌ها به عنوان فضاهای تفریحی و تعاملی، می‌تواند محیط زندگی شهروندان را بهبود بخشد و آنها را به فعالیت‌های بیرون از منزل و تفریح در فضای باز ترغیب کند.

2. محلات زیبا و دسترسی به خدمات: ساختمان‌های زیبا و منظم، محلات پاک و زیبا و دسترسی آسان به خدمات اساسی مانند مدارس، پارک‌ها، بیمارستان‌ها و فروشگاه‌ها، بهبود شرایط زندگی شهروندان را تضمین می‌کند.

3. حمل و نقل عمومی: حمل و نقل عمومی موثر و بهینه، به شهروندان کمک می‌کند تا به آسانی به محل کار، مدرسه، فضاهای تفریحی و خرید دسترسی داشته باشند و باعث کاهش ترافیک و آلودگی هوا می‌شود.

4. فضاهای عمومی بزرگ: فضاهای عمومی بزرگی مانند میدان‌ها و بلوارها، می‌توانند فضایی برای تعامل اجتماعی، برگزاری رویدادها و جشنواره‌ها و تبلیغ هنر و فرهنگ فراهم کنند.

5. تأسیسات شهری: تأسیسات شهری مانند پارکینگ‌ها، پستخانه‌ها، ایستگاه‌های اتوبوس و مترو، بیمارستان‌ها و کتابخانه‌ها می‌توانند به شهروندان کمک کنند تا به راحتی از خدمات اساسی استفاده کنند.

6. مراکز تفریحی و فرهنگی: مراکز تفریحی و فرهنگی مانند سینما، تئاتر، موزه و استادیوم‌ها، به شهروندان امکان برگزاری فعالیت‌های تفریحی و فرهنگی را می‌دهد.

از این رو، برنامه‌ریزی و طراحی المان‌های شهری به گونه‌ای باید انجام شود که نیازهای شهروندان را برطرف کرده و به ایجاد فضاهایی برای تفریح، تعامل و ارتباط اجتماعی کمک کند.

آیا المان های شهری در نقاط مختلف جهان متفاوت هستند؟

بله، المان‌های شهری در نقاط مختلف جهان ممکن است متفاوت باشند. این تفاوت‌ها ممکن است به دلیل تفاوت در فرهنگ، تاریخ، معماری و نیازهای جامعه در هر منطقه باشد. به عنوان مثال، در برخی مناطق جهان، چیدمان خیابان‌ها و فضاهای عمومی برای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری طراحی شده‌اند، در حالی که در مناطق دیگر، اولویت به حمل و نقل خودرو داده شده است. همچنین، در برخی مناطق، فضاهای سبز و پارک‌ها به عنوان فضاهای تفریحی و خلاقیت در نظر گرفته شده‌اند، در حالی که در مناطق دیگر، فضاهای عمومی بزرگ به عنوان محل برگزاری رویدادهای عمومی استفاده می‌شوند.

به هر حال، در همه مناطق جهان، المان‌های شهری به منظور تأمین نیازهای شهروندان و فراهم کردن فضاهایی برای تعامل اجتماعی، تفریح و تحقق اهداف اقتصادی و فرهنگی مورد توجه قرار می‌گیرند.

المان با مجسمه تفاوت دارد؟ 

متاسفانه سوء برداشت ها و سوء مدیریت ها و تا حدی نیز عدم اطلاع و آگاهی کافی از این دو مقوله سبب شده که متولیان شهرسازی و معماری ما در سطح شهرها خیلی سبک و پیش پا افتاده با مسئله ی فوق برخورد کنند و به قولی با قرار دادن چند مجسمه با نام میادین اصلی سر و ته قضیه را به گونه ای به هم بیاورند! مجسمه هایی که بدون اینکه هیچگونه فکر و جاذبه ای در شخص ایجاد کنند مستقیما منظور خود را بیان میکنند و در نتیجه حتی برای لحظه ای نیز نمیتوانند نگاه مخاطب را روی خود حفظ نمایند و طبعا نمی توانند در دراز مدت اثری ماندگار و جزو ویژگی های منطقه به حساب آیند.

تفاوت اصلی مجسمه با المان در نگاه انتزاعی و غیر مستقیم المان هاست به یک موضوع! نگاهی که ذهن انسان را به عنوان یک موجود متفکر درگیر خود میکند. لقمه ای آماده نیست که در دهان انسان گذارده شود! فکر و اندیشه و تامل انسان را در برخودر با خود میطلبد، در حرکت انسان مکث و تامل ایجاد میکند و همین ویژگی باعث ماندگاری آن میشود، چرا که آنچه موجب درگیری ذهن شود در اذهان باقی میماند.

اما مجسمه خیلی پیش پا افتاده و به قول معروف شسته رفته گویی لقمه ای آماده را در دهان فرد میگذارد و مفهوم را مستقیما به وی عرضه می دارد. در گیری فرد با موضوع به سطح نزول میکند و در چنین حالی و از چنین اثری نمی توان انتظار ماندگار شدن و اثر گذاری در ذهن را داشت. علاوه بر این مجسمه پیکره ایست تراشیده شده از سنگ یا یک نوع از مصالح خاص، معممولا تنوع خاصی ندارد و کالبدی یکنواخت است در صورتیکه المانها چه به لحاظ فرم ها و آرایه های به کار رفته و حتی چه به لحاظ مصالح و رنگها و تزئینات معمارانه میتوانند سرشار از تنوع و زیبایی باشند.

المان یک ترکیب معمارانه است چرا که در آن از هندسه و ویژگی های درونی اشکال و احجام استفاده میشود در صورتیکه هنر پیکره سازی و مجسمه سازی مقوله ی دیگریست که مستقیما در این گروه طبقه بندی نمیشود. اما در برخی موادر ما مجبوریم برای نشان دادن مکانی خاص از مجسمه استفاده کنیم مثلا مکان هایی که به نام شخصیتی خاص معرفی شده اند و هدف نشان دادن چهره یا پیکره ی شخصیتی خاص میباشد. این شخصیت را نمیتوان با خط و صفحه نشان داد! اما در اکثر موارد برای نشان دادن مفاهیم و موضوعات و بویژه آنچه که اصولا شکل خاصی ندارد و صرفا مفهومی را بیان میکند استفاده از آرایه ها و المانها ضروری است.

تفاوت مجسمه با المان شهری چیست؟

عناصر شهری و مجسمه دو مفهوم متفاوت هستند، با اینکه هر دو ممکن است در فضای شهری و در نزدیکی یکدیگر قرار گیرند.

عناصر شهری یا المان‌های شهری، عبارتند از مواردی مانند خیابان‌ها، میدان‌ها، پارک‌ها، محلات، ساختمان‌ها، فضاهای عمومی و تأسیسات شهری که به منظور تأمین نیازهای شهروندان و ارائه خدمات در نظر گرفته شده‌اند. این المان‌های شهری، علاوه بر ارائه خدمات، می‌توانند به بهبود شرایط زندگی شهروندان و افزایش زیبایی و جذابیت فضاهای شهری کمک کنند.

اما مجسمه، عبارتند از آثار هنری که به صورت یک اشکال سه بعدی، از جنس چوب، سنگ، فلز و یا مواد دیگر ساخته می‌شوند. معمولاً مجسمه‌ها به عنوان یک اثر هنری در فضاهای شهری نصب می‌شوند و به منظور بیان یک ایده، ارزش، یا مفهوم به کار می‌روند. مجسمه‌ها معمولاً در فضاهای عمومی، پارک‌ها، میدان‌ها، خیابان‌ها و ساختمان‌ها نصب می‌شوند و به عنوان یک عنصر تزئینی و هنری در فضای شهری شناخته می‌شوند.

بنابراین، تفاوت اصلی بین المان‌های شهری و مجسمه، در این است که المان‌های شهری به منظور تأمین نیازهای شهروندان و ارائه خدمات در نظر گرفته شده‌اند، در حالی که مجسمه‌ها به عنوان یک اثر هنری و تزئینی در فضای شهری نصب می‌شوند.

آیا المان‌های شهری همیشه به منظور تأمین نیازهای شهروندان در نظر گرفته می‌شوند؟

بله، المان‌های شهری به طور عمده در نظر گرفته می‌شوند تا نیازهای شهروندان را تأمین کنند و از آنها حمایت کنند. به عنوان مثال، خیابان‌ها و جاده‌ها برای تسهیل حرکت و حمل و نقل شهروندان و کالاها طراحی می‌شوند. پارک‌ها و فضاهای سبز برای ایجاد فضاهای تفریحی و تعاملی برای شهروندان و کمک به بهبود کیفیت هوای شهر طراحی می‌شوند. بیمارستان‌ها و مراکز درمانی برای ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به شهروندان طراحی می‌شوند. ایستگاه‌های اتوبوس و مترو برای تسهیل حمل و نقل عمومی شهروندان و کاهش ترافیک شهری طراحی می‌شوند.

اما در برخی موارد، المان‌های شهری همچنین به منظور جذب توریست‌ها، ارائه فضاهای هنری و فرهنگی و توسعه فعالیت‌های اقتصادی و تجاری در نظر گرفته می‌شوند. به عنوان مثال، مجموعه‌های هنری، موزه‌ها، بازارهای محلی و فروشگاه‌های توریستی برای جذب توریست‌ها طراحی می‌شوند. همچنین، فضاهای عمومی بزرگ مانند میدان‌ها و بلوارها می‌توانند به عنوان محل برگزاری رویدادهای عمومی و فرهنگی و تبلیغ فعالیت‌های اقتصادی و تجاری مورد استفاده قرار گیرند.

بنابراین، المان‌های شهری ممکن است به منظور تأمین نیازهای شهروندان و یا به منظور توسعه فعالیت‌های اقتصادی و تجاری و یا جذب توریست‌ها در نظر گرفته شوند.

انواع المان های شهری: 

انواع المان‌های شهری به دسته‌بندی‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. در زیر برخی از انواع المان‌های شهری را برای شما ذکر می‌کنم:

۱. المان‌های رانندگی: این شامل خیابان‌ها، جاده‌ها، پل‌ها، تونل‌ها، پارکینگ‌ها و مسیرهای دوچرخه‌سواری است.

۲. المان‌های پیاده‌رویی: این شامل فضاهای عمومی، میدان‌ها، پارک‌ها، فضاهای سبز، پیاده‌روها، گذرگاه‌ها، پل‌های پیاده و فضاهای تفریحی و ورزشی است.

۳. المان‌های حمل و نقل: این شامل ایستگاه‌های اتوبوس، تاکسی‌ها، خودروهای شخصی، قطارها، متروها و ایستگاه‌های راه‌آهن است.

۴. المان‌های نورپردازی در طراحی فضای شهری: این شامل روشنایی شهری، پرچم‌ها، تابلوهای تبلیغاتی، تابلوهای راهنما و تابلوهای خبری است. | همچنین بخوانید»

۵. المان‌های فضای سبز: این شامل درختان، گیاهان، گل‌ها، بوته‌ها، چمن‌ها، پوشش گیاهی، بوفه‌های غذایی، نیروهای پشتیبانی و آبیاری است.

۶. المان‌های شهری هوشمند: این شامل دوربین‌های نظارتی، سامانه‌های رهگیری پلاک خودروها، سامانه‌های پارکینگ هوشمند و سامانه‌های ارتباطی هوشمند شهری مانند سامانه‌های اطلاع‌رسانی و سامانه‌های خدمات شهری است.

۷. المان‌های تزئینی: این شامل تندیس‌ها، آثار هنری، فواره‌ها، تابلوهای فرشتگان و المان‌های تزئینی دیگر است.

۸. المان‌های تجهیزات عمومی: این شامل سطل‌های زباله، نشانه‌های راهنمایی، نمایشگرهای اطلاع‌رسانی، نشانه‌های بیمارستانی و داروخانه‌ای، پله‌های برقی و آسانسورها است.

این تقسیم‌بندی به عنوان نمونه ای از انواع المان‌های شهری است. همچنین، هر شهر ممکن است به توجه به نیازهای خود المان‌های شهری دیگری داشته باشد.

ویژگی های المان های شهری:

ویژگی‌های المان‌های شهری عبارتند از:

۱. تأمین نیازهای شهروندان: المان‌های شهری برای تأمین نیازهای شهروندان به منظور تسهیل حرکت و حمل و نقل، ارائه خدمات بهداشتی و درمانی، ایجاد فضاهای تفریحی و تعاملی و… طراحی می‌شوند.

۲. جذابیت و زیبایی: المان‌های شهری برای ایجاد جذابیت و زیبایی و همچنین بهبود تجربه شهروندان از فضای شهری، با استفاده از رنگ و نور، مصالح ساختمانی مختلف، طراحی لنداسکیپ و فضاهای سبز و… طراحی می‌شوند.

۳. قابل دسترسی: المان‌های شهری باید به راحتی دسترسی پذیر برای تمامی شهروندان باشند. به عنوان مثال، خیابان‌ها باید وسیع و با تأسیسات و امکانات کافی برای عبور و مرور شهروندان و حرکت وسایل نقلیه باشند.

۴. پایداری: المان‌های شهری باید به گونه‌ای طراحی شوند که به پایداری فضای شهری کمک کنند. به عنوان مثال، استفاده از مصالح بازیافتی، ایجاد فضاهای سبز و خنک کننده، کاهش ترافیک شهری و… می‌تواند به پایداری فضای شهری کمک کند.

۵. تنوع: المان‌های شهری باید تنوع کافی در طراحی و اجرا داشته باشند. به عنوان مثال، فضاهای عمومی، خیابان‌ها، پارک‌ها و… باید تنوع کافی در طراحی داشته باشند تا تجربه شهروندان از فضای شهری بهبود یابد.

۶. ایمنی: المان‌های شهری باید به صورتی طراحی شوند که ایمنی شهروندان را تأمین کنند. به عنوان مثال، خیابان‌ها باید با نصب علائم راهنمایی و رانندگی، ایجاد پیاده‌روها و مسیرهای دوچرخه‌سواری، تأمین ایمنی شهروندان را بهبود دهند.

به طور کلی، المان‌های شهری باید به صورتی طراحی شوند که نیازهای شهروندان را تأمین کنند، جذابیت و زیبایی فضای شهری را بهبود دهند، قابل دسترسی و پایدار باشند و به ایمنی شهروندان کمک کنند.

نکات مهم در خرید المان های شهری شامل چیست؟ 

برای خرید المان‌های شهری می‌توانید به موارد زیر توجه کنید:

۱. نیاز شهری: قبل از خرید المان‌های شهری، باید نیازهای شهری را شناسایی کرده و المان‌هایی را که بهترین پاسخ را به نیازهای شهری ارائه می‌دهند، انتخاب کنید.

۲. کیفیت و ماندگاری: المان‌های شهری باید از مصالح با کیفیت و ماندگاری بالا تهیه شوند تا بتوانند به طور مداوم نیازهای شهری را تأمین کنند. به عنوان مثال، المان‌هایی که از فلزات با کیفیت بالا تهیه شده‌اند، مقاومت بیشتری در برابر سایش و زنگ زدگی دارند.

۳. طراحی و زیبایی: المان‌های شهری باید به صورتی طراحی شوند که به زیبایی و جذابیت فضای شهری کمک کنند. به عنوان مثال، المان‌هایی با طراحی مدرن و خلاقانه می‌توانند به زیبایی و جذابیت فضای شهری کمک کنند.

۴. قابلیت نصب و نگهداری: المان‌های شهری باید به صورتی طراحی شوند که به راحتی قابل نصب و نگهداری باشند. به عنوان مثال، المان‌هایی که به صورتی طراحی شده‌اند که به راحتی قابل تعویض و تعمیر هستند، می‌توانند هزینه نگهداری را کاهش دهند.

۵. هزینه: هزینه خرید و نصب المان‌های شهری باید با توجه به بودجه شهری و نیازهای شهری محاسبه شود. باید به هزینه‌های نگهداری و تعمیرات نیز توجه کنید.

۶. استانداردهای ایمنی: المان‌های شهری باید بر اساس استانداردهای ایمنی طراحی و ساخته شوند تا به ایمنی شهروندان کمک کنند. به عنوان مثال، المان‌هایی که با توجه به استانداردهای رانندگی و پیاده‌روی طراحی شده‌اند، می‌توانند به ایمنی شهروندان در فضای شهری کمک کنند.

به طور کلی، در خرید المان‌های شهری باید به نیازهای شهری، کیفیت و ماندگاری، طراحی و زیبایی، قابلیت نصب و نگهداری، هزینه و استانداردهای ایمنی توجه کرد. ارتباط با ما » 09125068908